Joden = Zionisten – wat betekent het eigenlijk?

Zionisme: de eeuwenoude essentie van het Joodse volk
Alle Joden zijn zionisten, maar niet alle joden zijn politiek zionist.

Voor het Joodse volk is het land Israël geen nieuw idee, geen nationaal project van moderne tijden, maar een wezenlijk onderdeel van de joodse identiteit en geloof. Vanaf het eerste moment dat G’d tot Abraham sprak en hem naar het land Kanaän leidde, tot aan de profetieën over de uiteindelijke verlossing, is het leven in het land Israel altijd een kernpunt geweest van het Jodendom.

Israël — het hart van het Joodse geloof

Het begint al in de Thora. G’d zegt tegen Avraham:

וַיֵּרָא ה׳ אֶל־אַבְרָם וַיֹּאמֶר לְזַרְעֲךָ אֶתֵּן אֶת־הָאָרֶץ הַזֹּאת
“Aan jouw nageslacht zal Ik dit land geven.”
(Bereesjiet – Genesis12:7)

Deze belofte aan Abraham, herhaald aan Izak en Jakob, dit is het fundament van de relatie van het Joodse volk met het land Israël. Later, toen het volk Israël Egypte verliet, is hun reis doelbewust gericht op het binnengaan en bewonen van het beloofde land. In Bamidbar – Numeri(33:53) zegt G’d:

וְהוֹרַשְׁתֶּם אֶת־הָאָרֶץ וִישַׁבְתֶּם בָּהּ כִּי לָכֶם נָתַתִּי אֶת־הָאָרֶץ לָרֶשֶׁת אֹתָהּ
“Jullie zullen het land in bezit nemen en er wonen, want Ik heb het aan jullie gegeven om het te bezitten.”

Het wonen in het land Israel is niet een historisch streven, maar een G’ddelijke opdracht van toen en nu.

Een gebod door alle tijden

Deze diepe band met het land is nooit verbroken, zelfs niet tijdens duizenden jaren van ballingschap.

De Midrasj (vertellingen) zegt:

יְשִׁיבַת אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל שָׁקוּלָה כְּנֶגֶד כָּל הַמִּצְווֹת שֶׁבַּתּוֹרָה
“Het wonen in het land Israël weegt op tegen alle geboden in de Thora.”
(Sifrei op Devariem 11:31)

Ramban (Nachmanides Nachmanides 1194-1270) benadrukt dat dit een gebod is die in elke generatie geldt:

שֶׁנִּצְטַוִּינוּ לִרְשׁוֹת אֶת הָאָרֶץ… וְלֹא נַעַזְבֶנָּה בְּיַד אֻמּוֹת
“Wij zijn geboden het land te bezitten… en het niet in handen te laten van andere volkeren.”

Zionisme is geen moderne uitvinding van de Joden

Het streven van het Joodse volk om in zijn eigen land te wonen — wat men in moderne termen zionisme noemt — is niets anders dan de natuurlijke uitdrukking van het bestaand, oeroud verlangen en gebod. Het is geen beweging die plotseling in de 19e eeuw is ontstaan, maar het is een essentieel deel van de Joodse identiteit en de Thora.

Ongeacht waar een Jood naartoe gaat, hij is altijd op weg naar het Beloofde Land. (Rabbijn Levi Jitschak van Berditchev (1740–1809).

In elke generatie droomden Joden van Jeruzalem. Elke dag bidden de Joden drie keer per dag voor de wederopbouw van het Joodse land en Zion. Zo wordt de  Pesachseider elk jaar beeindigd met de woorden:

לְשָׁנָה הַבָּאָה בִּירוּשָׁלַיִם
“Volgend jaar in Jeruzalem!”

Zelfs op de momenten dat het leek alsof deze hoop het minst realistisch was, bleef het onder het Joodse volk leven. Door de eeuwen heen van de 2000 jaar ballingschap van het Joodse volk.

De moderne uitdrukking van het eeuwenoude zionisme – Het is te verdelen in:

-Het religieus zionisme

-Seculier zionisme

-Anti-politieke religieus zionisten

-Felle anti politiek zionisten – Neturei Karta

De plaats van het land Israël binnen het Jodendom

Gedurende duizenden jaren ballingschap is dit verlangen levend gebleven. Dagelijks vragen de Joden in de gebeden om de terugkeer naar Zion:

• In het Amida-gebed (het achttiengebed):

וְתָשׁוּב בְּרַחֲמִים לִירוּשָׁלַיִם עִירֶךָ
“Keer in genade terug naar Jeruzalem, Uw stad.”

• In het gebed na de maaltijd:

וּבְנֵה יְרוּשָׁלַיִם עִיר הַקֹּדֶשׁ בִּמְהֵרָה בְּיָמֵינוּ
“Bouw Jeruzalem, de heilige stad, spoedig in onze dagen.”

Voor religieuze Joden is het wonen in Israël daarom geen politiek doel, maar een uitdrukking van diepe liefde, geloof en een antwoord op eeuwen van gebed.

Religieus zionisme

Waarin onderscheidt religieus zionisme zich? Het ziet het wonen en opbouwen van het land Israël niet als een cultureel of historisch project, maar als een G’ddelijk opdracht die ook vandaag de dag geldt.

Het is een overtuiging dat het Joodse volk door zijn terugkeer en het herbouwen van het land meewerkt aan de voorbereiding van de uiteindelijke verlossing. Niet door af te wachten, maar door actieve menselijke inzet in dienst van het G’ddelijk plan.

Thora en Talmoed als fundament

Religieus zionisten zijn diep geworteld in  de Thora en Talmoed. Zo zegt de Talmoed in Ketubot 110b:

כָּל הַדָּר בְּאֶרֶץ יִשְׂרָאֵל דּוֹמֶה כְּמִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ אֱ-לוֹקָה
“Iedereen die in het land Israël woont, is als iemand die een G’d heeft.”

Hoe heeft dit vorm in het dagelijks leven?

Voor elke religieuze Jood en ‘politiek anti-zionist’ betekent dit concreet:
Het wonen in Israël wordt altijd gezien als een voortdurende vervulling van een mitswa.
Zo ook het bebouwen van het land, het bouwen van huizen.
Voor de nationaal religieuzen: het vestigen van een onafhankelijke joodse staat, rechtvaardige samenleving.

Niet elke stroming binnen het Jodendom kijkt hetzelfde naar de bouw van een onafhankelijke staat.

Seculier zionisme: Israel als politiek project. Het seculier zionisme ontstond eind 19e eeuw als een nationale beweging dat zich inzette voor het oprichten van een Joods thuisland in het land Israël, vooral om Joden wereldwijd te beschermen tegen antisemitisme en vervolging. Het baseert zich niet op de Joodse geboden of profetieën, maar ziet het het Joodse volk vooral als een natie met recht op zelfbeschikking in het historische vaderland. Seculiere zionisten leggen de nadruk op het opbouwen van een moderne staat, eigen instellingen en een nieuwe geseculariseerde identiteit.
Nationaal religieus zionisten zien de terugkeer en opbouw als een directe stap richting de uiteindelijke verlossing. Gebaseerd op Thora en Joodse traditie.

Charedische (ultraorthodoxe, Bijbelgetrouwe) Baseren zich op Thora en Joodse traditie. Joden erkennen de heiligheid van het land Israël, maar zijn van mening dat volledige Joodse soevereiniteit pas passend is bij de komst van de uiteindelijke verlossing. Tegelijkertijd zien zij in dat de staat Israël een feitelijke realiteit is geworden. Daarom zetten de Charediem zich er krachtig voor in om het Joodse karakter van de samenleving te bewaren en de Joodse wetten zo goed mogelijk na te leven. Ook dragen zij op talloze manieren bij aan het welzijn van het Joodse volk, zowel binnen Israël als daarbuiten.

Antizionistische bewegingen

Baseren zich op Thora en Joodse traditie. Zoals Satmar-gemeenschappen, zijn van mening dat het oprichten van een Joodse staat vóór de komst van de Masjiach in strijd is met G’ds wil. Volgens hun overtuiging moet de uiteindelijke terugkeer naar volledige Joodse soevereiniteit pas plaatsvinden door directe G’ddelijke verlossing, niet door menselijk initiatief. Zij vrezen dat een ‘Joodse staat’ vóór die tijd gepaard zal gaan met veel strijd en bloedvergieten. Daarom maken zij geen gebruik van de staatsstructuren of rechten die de moderne staat Israël biedt. Ze richten zich op het opbouwen van de Joodse gemeenschappen. Dit volledig toegewijd aan Tora en mitswot, zonder zich tegen de overheid te keren.

Tegelijkertijd koesteren zij diepe liefde voor het Land Israel en voor het Joodse volk overal ter wereld. Het is in essentie een ideologisch-theologisch verschil over hoe en wanneer de verlossing en de terugkeer naar volledige soevereiniteit in het heilige land zouden moeten plaatsvinden.

Neturei Karta

(baseren zich op Thora, maar maken een grote fout door met de vijand mee te lopen. Dat is tegen de Joodse wet). Het is een uiterst kleine groep binnen het Jodendom die fel gekant is tegen de huidige, seculiere staat Israël. Zij zien het bestaan van een Joodse staat vóór de komst van de Masjiach als strijdig met de wil van G’d. Wat hen bijzonder controversieel maakt, is dat zij in hun protesten zelfs openlijk optrekken met vijanden van Israël, inclusief regimes en groeperingen die openlijk oproepen tot de vernietiging van de Joodse staat. Binnen de bredere Joodse wereld — ook onder antizionistische charedische groepen — wordt dit ‘meelopen met de vijand’ gezien als een vorm van verraad en tegen de regels van het Jodendom. Om die reden staan zij geheel geïsoleerd, en hebben zij geen plaats noch invloed binnen de overige antizionistische of orthodoxe gemeenschappen.

Voor alle Joden is Israël een heilig land, het middelpunt van gebeden, dromen en beloftes die duizenden jaren teruggaan.
Het Joodse volk beschouwt het terugkeren naar en opbouwen van Israël niet als louter een nationaal project, maar als een G’ddelijke opdracht en voorbereiding op de uiteindelijke verlossing. Daarmee wordt het eeuwenoude gebed:

וְתָשׁוּב בְּרַחֲמִים לִירוּשָׁלַיִם עִירֶךָ
“Keer in genade terug naar Jeruzalem, Uw stad.”

Lea Farkash