verantwoordelijk. De Talmoed vertelt ons dat Eliezer ben Dordia besloot dat hij tot inkeer wilde komen voor al zijn zonden. Hij wendde zich tot iedereen die hij kende en vroeg hen om hem te helpen. Zelfs vanuit de hemel en de aarde, bergen en heuvels. Maar niemand hielp hem. Hij had geen andere keuze, zegt de Talmoed, dan dat “het alleen van hem afhing”. Hij begroef zijn hoofd tussen zijn knieën en huilde – totdat zijn ziel hem verliet en hij werd toegelaten tot toekomstige wereld.
Logica
Vraagt de ben Ish Chai: wat voor soort verzoek is dit, om de bergen en de hemel en de aarde om hulp te vragen? Welke logica zit er in zo’n verzoek? Waar kunnen ze hem mee helpen?
Hij legt het zo uit: Eliezer ben Dordia besefte in welk dieptepunt hij zich bevond. Hoe ver hij achteruit was gegaan.
Hij kon zijn schuldgevoel niet bedwingen. Hij was op zoek naar elke mogelijke persoon, elke mogelijke manier om iedereen en de hele wereld de schuld te geven – alleen niet zichzelf.
De eersten die de schuld kregen waren de bergen, (Harim-bergen = Horim-ouders), de ouders en alle invloedrijke figuren uit zijn leven. Zoals we weten hebben ouders meer invloed op het leven van hun kind dan wie dan ook. Elke actie, elke emotionele reactie, alles laat een indruk achter op de ziel van het kind. Zelfs een spannende gebeurtenis dat plaatsvond toen het kind pas drie dagen oud was, kan een kind traumatiseren.
De andere belangrijke figuren in iemands leven, zoals de leraren en opvoeders, de Rabbijn of trainers hebben met hun daden invloed op de zielen die onder hun verantwoordelijkheid vallen.
Eliezer Ben Dordia zegt tegen zichzelf: als ik zo’n dieptepunt heb bereikt, moet dat de schuld zijn van mijn ouders en leraren! Zij zijn degenen die zich slecht hebben gedragen en mij hebben beschadigd!
Maar dat hielp hem niet. Hij had niet het gevoel dat het hem de oplossing en gemoedsrust had gebracht die hij wilde.
Hemel en aarde verantwoordelijk
De volgende boosdoeners zijn hemel en aarde. De mens bestaat tenslotte uit chemicaliën, vier elementen. Vuur, water, wind en aarde. Als een van deze krachten te krachtig is raakt een persoon uit balans. Het beïnvloed zijn gedrag en humeur. Alle mentale kwaliteiten van een persoon komen voort uit de dosis van deze vier elementen.
Oh! Hier hebben we een speciaal excuus. Het is geen fout in ons, het is omdat onze fundamenten uit balans zijn.
Kunnen we echt niet veranderen als onze fundamenten uit balans zijn? Dus wie kan ons de schuld geven? Net zoals we een geestelijk gestoorde niet de schuld geven van zijn situatie. Zo ben ik ook onschuldig in mijn situatie.
Ook hier probeert Eliezer ben Dordia (en eigenlijk ieder mens) zichzelf te overtuigen dat het gebrek aan balans in de chemicaliën het probleem is. Het kalmeert hem niet, hij heeft niet het gevoel dat dit de oplossing in zijn leven is.
Eliezer ben Dordia realiseerde zich dat niks hem kon helpen toen begreep hij de echte boodschap:
Alleen ik ben verantwoordelijk
Het hangt alleen van mij af. Altijd en ondanks alles ligt de verantwoordelijkheid bij mij.
Het is waar dat ik moeilijke situaties in mijn leven heb gehad. Het is waar dat mijn ouders en leraren mijn ziel hebben beïnvloed. Het is waar dat zelfs de ‘chemicaliën’ niet de meest evenwichtige zijn – maar als G’d mij naar zo’n moeilijke plek heeft gebracht, dan heeft Hij mij ook enorme krachten gegeven! G’d geeft niemand op!
Reb Asher stelde zelfs hoge eisen aan geestelijk gestoorde mensen. Hij eiste het maximale van hen en gaf niet op uit vals medelijden. Hij heeft ze het vertrouwen, liefde gegeven en het gevoel dat ze gewenst waren. Hij heeft hen werk gegeven – en hij heeft geeist dat het ze werk goed moesten doen.
De resultaten? Reb Asher weigerde toe te geven aan hun argumenten en zo slaagde hij erin mentaalzieken uit de moeilijkste situaties te halen! Omdat Reb Asher begreep dat ieder mens een taak heeft en we onszelf niet kunnen vrijstellen met het excuus dat de ziel uit balans is!
Toen Reb Eliezer ben Dordia besefte dat de sleutel tot zijn leven alleen bij hem lag, huilde hij en had hij volledig berouw.
Door je verantwoordelijkheid te accepteren bereik je de nabijheid van G’d.
Bron: Rabbijn Asher Freund zt”l
Rabbijn Yisrael Chaim Weisz – Spinka Rebbe