JITSCHAK יצחק

Jitschak was de tweede aartsvader en was geboren in het jaar 1712 voor de gewone jaartelling.

Beknopt

Van alle aartsvaders is de Thora-beschrijving van hem de meest beknopt. Avrahams leven wordt in detail beschreven. We weten van zijn reis naar Egypte, zijn ruzie met Lot, de oorlog, zijn gastvrijheid, de verbonden, Hagar Jishmael, de Akeeda (de {bijna} offering in Jitschak).

Er is ook een uitgebreide beschrijving van het leven van Ja’akov (Jacob). De strijd met zijn broer, de ontwikkelingen in zijn familie en de gebeurtenissen rond de geboorte van zijn kinderen. We volgen zijn verblijf in Aram, Lavans bedrog, het verhaal van Jozef, zijn afdaling naar Egypte en Jacob’s begrafenis. Het verhaal van Abraham beslaat 14 hoofdstukken, Jaakov beslaat 25 en Jitschak beslaat 6 hoofdstukken.

Akeeda

De meest dramatische gebeurtenis in zijn leven is G’ds bevel aan Avraham om hem te offeren als een offer in een hoofdstuk dat bekend staat als Akeedat Jitschak – de offering van Jitschak. Avraham neemt zijn zoon mee en reist naar een onbekende locatie, terwijl hij het ware doel van de missie geheim houdt voor Jitschak. Jitschak was tijdens de Akeeda 37 jaar oud. Avraham bond Jitschak vast en plaatste hem op het altaar. Avraham pakte het mes en bereidde zich voor om zijn zoon te slachten, maar zijn hand werd tegengehouden door een engel die hem op het laatste moment tegenhield. Een ram werd geofferd in plaats van Jitschak.

Avraham stuurde een bediende naar Aram Naharayyim om een vrouw voor zijn zoon te zoeken. De bediende keerde terug met Rivka. Yitschak houdt van Rivka en haar aanwezigheid is troostrijk als zijn moeder sterft. Na de dood van zijn vader sluit Jitschak zich aan bij zijn broer Yishmael om Avraham te begraven.

Jitschak is 40 jaar oud als hij met Rivka trouwt en zij zijn daarna 20 jaar kinderloos. Rivka baart een tweeling. Esav wordt als eerste geboren en Jaakov wordt tweede.

Tijdens een hongersnood in Kanaän neemt Jitschak zijn gezin mee naar het gebied van Avimelech, de koning van de Filistijnen in Gerar. Om zichzelf te beschermen, volgt Jitschak het voorbeeld van zijn vader en vertelt hij mensen dat Rivka zijn zus is. Later realiseert Avimelech dat Rivka zijn vrouw is. Het financiele success van Jitschak veroorzaakt jaloezie onder de Filistijnen. Niettemin smeedt Avimelech een verbond met Jitschak zoals hij deed met Avraham.

Zegen van Jitschak

Jitschak is oud en blind, hij besluit dat het tijd is om zijn oudste zoon Esav te zegenen voordat hij sterft. Hij roept Esav op en zegt hem om een dier klaar te maken voordat hij hem zegent. Rivka hoort dit gesprek en zegt tegen Jaakov dat hij zich moet voordoen als Esav en zo zijn zegen moet ontvangen. Jaakov gehoorzaamt en Jitschak wordt misleid, hoewel hij vermoedt dat er iets mis is als hij de stem van Jaakov hoort (wat aanleiding geeft tot de beroemde verklaring “de stem is die van Jaakov, maar de handen zijn die van Esav”).

Als Esav later verschijnt en Jitschak beseft wat er gebeurd is dan beeft hij van emotie en probeert hij ook Esav te zegenen. Later stemt Jitschak in met het plan van Rivka om Jaakov naar het huishouden van Lavan te sturen om hem te beschermen tegen Esavs woede en om te voorkomen dat hij met een Kanaänitische vrouw trouwt.

Overeenkomsten met Avraham

We zien telkens dat Jitschak dezelfde gebeurtenissen ervaart als zijn vader en de dezelfde daden van zijn vader herhaalt. Avraham en Sara waren kinderloos totdat G’d op wonderbaarlijke wijze tussenbeide kwam; Jitschak en Rivka zijn kinderloos totdat G’d op wonderbaarlijke wijze tussenbeide komt. Avraham had twee zonen, van wie er slechts één zijn nalatenschap zou voortzetten; Jitschak heeft twee zonen, van wie er slechts één zijn nalatenschap zal voortzetten. Ook werd hij geconfronteerd met hongersnood; Jitschak wordt ook confronteerd hongersnood. Avraham groef putten en Jitschak ontdekt de putten van zijn vader en graaft die weer op.

Avraham vroeg Sara om te doen alsof ze zijn zus was toen ze het grondgebied van de Filistijnen binnenging. Jitschak vraagt Rivka om te doen alsof ze zijn zus is als ze het grondgebied van de Filistijnen betreedt. Ook sloot Avraham een verbond met Avimelech; Yitzchak komt tot een akkoord met Avimelech.

De parallellen zijn ronduit verbluffend. Avraham werpt duidelijk een krachtige schaduw over het leven van zijn zoon.

Jitschak is het eerste Joodse kind. Hij is daarom de eerste persoon in onze geschiedenis die de uitdaging aangaat om de Joodse traditie te behouden.

Niet alleen van G’D

Jitschak ontvangt in tegenstelling tot Avraham zijn goddelijke instructie niet alleen van G’d, maar ook van zijn ouders. Hij moet respecteren en doen wat zijn ouders hem geleerd hebben en dat is vaak een behoorlijke uitdaging. Hij moet de traditie doorgeven aan de volgende generatie.

Het karakter van Yitzchak wordt vaak gezien als parallel aan Avraham. Zoals afgebeeld in Midrasj: “Alle dingen die met Avraham zijn gebeurd, zijn met Jitschak gebeurd.” De midrasj geeft aan dat er geen innovatie is van Yitzchak wiens kracht vooral ligt in het handhaven en stabiliseren van het pad dat zijn vader had ingeslagen.

Na een afwezigheid van tweeëntwintig jaar keert Yaakov terug naar Kanaän om zijn vader in Kiryat Arba te zien. Jitschak sterft op 180-jarige leeftijd en wordt begraven in Me’arat Hamachpela (de Machpela-grot) door zijn zonen Esav en Jaakov.